1-) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile sigortalı sayılanlar:
-506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda sigortalı sayılanlar (işçi) 4/1-a sigortalısı,
-506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda isteğe bağlı ve topluluk sigortası sayılanlar (İBS ve yurtdışında çalışanlar) 4/1-b sigortalısı,
-2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigorta Kanunu’nda sigortalı sayılanlar (tarım işçisi) ek-5 sigortalısı,
-1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu’nda sigortalı sayılanlar (esnaf) 4/1-b sigortalısı,
-2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu’nda sigortalı sayılanlar (çiftçi) 4/1-b sigortalısı,
-5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nda iştirakçi sayılanlar 4/1-c sigortalısı.
Yukarıda sayılanların dışında taksi ve dolmuş çalışanları için ek-6 sigortalısı, ev hizmetleri ve kapıcılık işlerinde çalışanlar için ek-9 sigortalısı oluşturulmuştur. Bunlardan 4/1-a, ek-5, ek-6 ve ek-9 kapsamında sigortalı olanlar eski tabirler SSK’lı sayılmaktadır.
2-) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile sigorta kolları:
-Kısa Vadeli Sigorta Kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasını kapsamaktadır.
Sağlık yardımı yapılması, protez araç ve gereçlerini sağlanması ve yenilenmesi, tedavi için gerekli şartlar dahilinde yurtdışına gönderme, geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi, sürekli iş göremezlik gelirinin bağlanması, gelir bağlanmış çocuklara evlenme yardımının yapılması, ölen sigortalı için cenaze ödeneği yapılması ile emzirme ödeneği verilmesi konularını düzenlemektedir.
-Uzun vadeli sigorta kolları: Malullük ve vazife malullüğü aylığı bağlanması, ölüm aylığı bağlanması, yaşlılık aylığı bağlanması, evlenme yardımı yapılması, toptan ödeme yapılması, hak sahiplerine cenaze yardımı yapılması konularını düzenlemektedir.
-Genel sağlık hizmetleri: Otuz prim günü ödenmesi halinde tüm sigortalılar ile bakmakla yükümlü olunan kişiler ve GSS primi ödeyenler ile gelir testi yaptırarak, geliri asgari ücretin 1/3 altında kalan kişiler, korunma talebinde bulunan sığınmacılar ve vatansızlar, on sekiz yaşına çocuklar, 20 yaşına kadar öğrenim gören orta öğretim öğrencileri, stajerler ve çıraklar ile 25 yaşına kadar öğrenim gören yüksek öğretim öğrencileri genel sağlık sigortalısı kapsamındadır.
-Primsiz ödemeler: Bu sistem değişik yasalarda düzenlenmiş olup, 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na devredilmiştir. Ancak birkaç yıl sonra yapılan düzenlemeyle primsiz ödemeler Aile Bakanlığı’na devredilmiştir.
Muhtaç durumda olan vatandaşları korumaya yönelik olarak sosyal yardımlar ve sosyal hizmetleri kapsamaktadır.
Sosyal yardım ve hizmetler olarak değerlendirilen primsiz rejim içinde 2022 sayılı 65 Yaş Kanunu, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ile diğer yardım konuları bulunmaktadır.